Często na etykietach możemy zobaczyć, że dany produkt zawiera jakiś przeciwutleniacz czy regulator kwasowości. Czym są te substancje i jaki wpływ mają na nasze zdrowie?
Przeciwutleniacze są substancjami, które mają za zadanie przedłużyć przydatność do spożycia. Hamują one negatywne skutki utleniania, jakimi są np. jełczenie tłuszczu czy zmiana barwy żywności.
Rolą regulatora kwasowości jest z kolei zmiana/kontrola współczynnika pH (miary zasadowości lub kwasowości) danego produktu spożywczego. Regulacja ta jest ważna nie tylko ze względu na proces technologiczny, ale przede wszystkim bezpieczeństwo żywności i oczywiście walory smakowe. Niewłaściwa kontrola odczynu pH może być powodem namnażania groźnych dla naszego zdrowia bakterii.
Można więc z jednej strony powiedzieć, że wyżej wymienione dodatki chronią żywność i ich stosowanie jest uzasadnione. Pamiętajmy jednak, że wciąż możemy znaleźć w żywności dodatki mniej i bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia. Dlatego warto wiedzieć, co znajduje się w środku produktów żywnościowych.
Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości, które nie są szkodliwe dla zdrowia
W tej grupie dodatków spożywczych istnieją na szczęście substancje bezpieczne, jak witamina C czy E, które nie zagrażają naszemu zdrowiu i nie musimy rezygnować z produktów zawierających te dodatki. Poniżej lista E dodatków, które są uznawane za bezpieczne:
- E 300, Kwas askorbinowy – to po prostu witamina C. Zastosowanie w żywności: wyroby cukiernicze, płatki śniadaniowe, mięso peklowane.
- E 301 i E 302, Askorbinian sodu i wapnia – przeciwutleniacze, regulatory kwasowości. Zastosowanie w żywności: żywność dla niemowląt, mrożone ryby, wino, ocet winny, piwo.
- E 304, Palmitynian askorbylu – syntetycznie uzyskiwana pochodna kwasu askorbinowego, stosowany w napojach mlecznych, olejach, koncentratach pomidorowych, odtłuszczonych serkach do smarowania pieczywa.
- E 306, Koncentrat tokoferolu – inaczej witamina E, stosowana głównie w zapobieganiu jełczeniu tłuszczów zwierzęcych.
- E 307, Alfa tokoferol – syntetycznie uzyskiwany związek posiadający wysoką aktywność witaminy E, nie jest szkodliwy dla zdrowia.
- E 308, Gamma tokoferol – przeciwutleniacz o niskiej aktywności witaminy E. Zastosowanie w żywności: napoje mleczne, oleje, margaryny.
- E 309, Delta tokoferol – składnik witaminy E produkowany syntetycznie, zmienia smak potraw. Dodawany do: tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, napojów mlecznych, serków odtłuszczonych.
- E 315 i 316, Kwas izaskorbinowy i izoaskorbinian sodu – izomery witaminy C. Zastosowanie: produkty mięsne i przetwory rybne, płatki śniadaniowe, wyroby cukiernicze, produkty mączne, napoje gazowane.
- E 322, Lecytyna – naturalny związek pozyskiwany z oleju słonecznikowego, rzepakowego lub sojowego. Stosowana w mleku w proszku, makaronach, olejach i do zmiękczania czekolady.
- E 225, 226, 227, Mleczan sodu, potasu, wapnia – syntetyczne związki produkowane z melasy i skrobi. Zastosowanie: sery, wyroby cukiernicze, galaretki, lody, zupy. Nie powinny być podawane dzieciom, ani osobom z nietolerancją laktozy.
- E 330, Kwas cytrynowy – związek syntetyczny, otrzymywany w procesie fermentacji melasy. Zastosowanie: herbatniki, lody, dżemy, galaretki, napoje bezalkoholowe, napoje owocowe. Oficjalnie uznawany za bezpieczny, nie powinien być jednak spożywany przez osoby o wrażliwym żołądku i w stanach zapalnych układu trawiennego.
- E 331, 332, 333, Cytrynian sodu, potasu, wapnia – syntetyczne regulatory kwasowości, występują naturalnie w roślinach. Stosowane w wyrobach cukierniczych, galaretkach, konserwach.Oficjalnie uznawany za bezpieczny, nie powinien być jednak spożywany przez osoby o wrażliwym żołądku i w stanach zapalnych układu trawiennego.
- E 334, Kwas winowy – produkowany z odpadów wytwarzania wina (np. skórek z owoców). Zastosowanie: wyroby cukiernicze, galaretki, dżemy, napoje bezalkoholowe (głównie soki), wina, proszek do pieczenia.
- E 343, Fosforan magnezu – środek przeciwzbrylający, regulator kwasowości występujący naturalnie w owocach i warzywach. Zastosowanie: owoce kandyzowane, mleko zagęszczone, mleko w proszku, wyroby cukiernicze.
- E 350, 351, 352, Jabłczan sodu, potasu, wapnia – syntetyczny regulator kwasowości, naturalnie występuje w owocach. Stosowane jako dodatki do: napojów bezalkoholowych, dodatków cukierniczych.
- E 356, 357, Adypinian sodu i potasu – związek syntetyczny (naturalnie występuje w burakach i soku trzcinowym), stosowany w gotowych przekąskach, serkach topionych, napojach gazowanych, przyprawach.
- E 363, Kwas bursztynowy – naturalny kwas występujący w większości owoców i warzyw, stosowany w produktach cukierniczych i piekarniczych, sproszkowanych napojów.
Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości, które mogą być szkodliwe
Poniżej zestawienie dodatków, które są podejrzane, w większych ilościach lub regularnym spożyciu mogą prowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych i złego samopoczucia.
Oznaczenie | Nazwa | Zastosowanie | Możliwe negatywne skutki |
E 310, 311, 312 | Galusan: propylu, oktylu, dodecylu |
Oleje, produkty w proszku (mleko, ciasta, zupy), płatki ziemniaczane, guma do żucia |
Szkodliwe w dużych ilościach, mogą utrudniać wchłanianie żelaza, wywoływać alergie, astmę, podrażnienia żołądka |
E 320 | Butylohydroksyanizol | Chipsy, biszkopty, tłuszcze piekarskie, dania w proszku, gumy do żucia |
W dużych dawkach zaburza pracę nerek, wątroby, tarczycy, wpływa niekorzystnie na poziom cholesterolu, może powodować alergie i przyczyniać się do powstawania wrzodów w dwunastnicy |
E 321 | Butylohydroksytoluen | Tłuszcze oraz produkty zawierające oleje roślinne, smalec | Zmęczenie, migrena, alergie, zapalenie skóry, astma, w dużych ilościach – rak wątroby |
E 338 | Kwas fosforowy | Produkty mleczne, owoce kandyzowane, wyroby cukiernicze, napoje energetyzujące, alkohole | Może upośledzać wchłanianie wapnia, żelaza i magnezu. Nie powinni go spożywać cierpiący na osteoporozę |
E 339, 340, 341 | Fosforan: sodu, potasu, wapnia | Napoje alkoholowe i energetyzujące, produkty mleczne, przetwory owocowe, wyroby cukiernicze | Może być przyczyną utraty wapnia z kości i ograniczać przyswajanie składników mineralnych, może zakłócać proces trawienia |
E 385 | Sól wapniowo-disodowa kwasu etylenodiaminotetra-octowego | Konserwy rybne, grzyby, rośliny strączkowe, produkty głęboko mrożone, margaryny niskotłuszczowe | Nadmierne spożycie może ograniczyć przyswajanie składników mineralnych, powodować jelitowe dolegliwości i uszkodzenia nerek (krwiomocz) |
Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości – podsumowanie
Podsumujmy więc, jakich przeciwutleniaczy i regulatorów nie musimy się obawiać, a jakich lepiej unikać.
Bezpieczne przeciwutleniacze i regulatory kwasowości: E 300, E 301, E 302, E 304, E 306-309, E 315, E 316, E 322, E 225-227, E 330-334, E 343, E 350-352, E 356, E 357, E 363.
Potencjalnie szkodliwe przeciwutleniacze i regulatory kwasowości: E 310-312, E 320, E 321, E 338-341, E 385.
Jak łatwo zauważyć, wśród związków przeciwutleniających i regulatorów więcej na szczęście jest tych, które nie zagrażają naszemu zdrowiu. Główną przyczyną jest niewielki koszt procesu ich uzyskiwania. Niemniej jednak miejmy się na baczności. Pamiętajmy, że im krótsza lista składników na etykiecie, tym lepiej. Sprawdzajmy etykiety!
Tutaj zestawienie wszystkich artykułów związanych z dodatkami spożywczymi.
P.S. Pobierz ściągę ze szkodliwymi e-dodatkami i rób zdrowe zakupy!
Mądre słowa. No i w sumie temat dość na czasie.
Dziękuję! 🙂
Bardzo przydatny artykuł. Widać lekkie pióro autora 🙂 Pozdrowienia!
Dziękuję 🙂